Tremoal sen apenas pendente, de forma ovalada, valado case na súa totalidade, coa notable excepción das fontes que a alimentan, que se atopan ao Sur do valado, fóra deste.

Desauga por un único punto, ao desbordar un dique construído hai 14 anos, nun regueiro que se precipita pendente abaixo por un barranco profundo e estreito. As principais diferenzas entre as zonas que presenta débense ás diferentes fisionomías das comunidades vexetais que se instalaron.

VALORES MÁIS RELEVANTES

Singularidade
É un dos pouco tremoais acidófilos habituais, onde se deu un denso crecemento Narthecium ossifragum e tapices de esfagnos grazas á exclusión do gando.

Valores biolóxicos e ecolóxicos
Destaca o excelente desenvolvemento das comunidades de Hypericum elodes e Viola palustris con esfagnos; a comunidade de Narthecium ossifragum e promontorios de Erico–Sphagnetum papillosi. Pola súa escasa presenza entre as turbeiras e medios paraturbosos estudados, é de destacar a comunidade acuática formada por Potamogeton polygonifolius, e a comunidade de Sparganium erectum subsp. microcarpum, que probablemente teña mellor distribución noutro tipo de ambientes palustres. Entre a flora, a destacar a presenza de Sphagnum subsecundum, raro en Navarra.

Valores históricos e paleoecolóxicos
O enclave non posúe un depósito de turba.

Hábitats de Interese Comunitario

Hábitat	Nome
3150	Lagos eutróficos naturais con vexetación Magnopotamion ou Hydrocharition
4030	Queirogais secos europeos
6410	Prados con molinias sobre substratos calcarios, turbosos ou arxilolimosos (Molinion caeruleae)
7140	‘Mires’ de transición

 

Hábitats segundo outras clasificacións

Hábitat	CINH	Sintaxón
3150	215040*	Com. Potamogeton polygonifolius (Nymphaeion)
4030	303044	Erico tetralicis-Ulicetum gallii ulicetosum gallii var. típica
6410	541030*	Com. Juncus effusus e Scutellaria minor
6410	541030*	Com. Molinia caerulea (Juncion acutiflori)
7140	211012	Hyperico elodis-Potametum oblongi
7140	211010*	Com. Viola palustris e Hypericum elodes
7140	211010*	Com. Juncus bulbosus e Callitriche stagnalis
7140	621231	Alismato-Sparganietum microcarpi
7140	613010*	Erico tetralicis-Sphagnetum papillosi
7140	617010*	Com. Narthecium ossifragum

 

Flora
O máis rechamante de Azaldegi é o exuberancia que adquire Narthecium ossifragum en áreas encharcadas de gran superficie. O seu gran desenvolvemento (ata 80 cm de altura) dificulta o crecemento doutras especies propias das áreas encharcadas. Así, faltan no enclave especies moi comúns nos outros enclaves euskaldún orientais, como Carex demissa, Carex panicea e Wahlenbergia hederacea. Outra presenza destacable é a de Sparganium erectum subsp. microcarpum, pero ligada a medios non turbosos, tales como unha canle e a zona encharcada creada pola presa artificial.
O feito de acharse valada en todo o seu perímetro leva consigo tamén a ausencia de pasteiros, o que se reflicte na ausencia de Festuca nigrescens subsp. microphylla, Danthonia decumbens e Agrotis curtisii. As plantas da matogueira non obstante atopan refuxio nunha zona de depósitos de entullos preto da presa.
Cabe salientar tamén a presenza en aparencia crecente de Salix atrocinerea, xa que toda a zona mixta está cuberta por pequenos plantóns, ademais duns cantos exemplares xa de bastante porte.
Detectáronse 55 vasculares e 12 briófitos. Entre os briófitos destaca a presenza de Sphagnum subsecundum, pouco habitual nos medios turbosos navarros.

 

AMEAZAS

Non se aprecian ameazas na actualidade.
Ante a posibilidade de recrecemento do dique, cabe sinalar que o aumento do nivel de auga no enclave propiciará a extensión de xunqueiras, comunidades de Sparganium erectum subsp. microcarpum e zonas con Salix atrocinerea en detrimento probablemente das comunidades consideradas máis singulares e valiosas de Hypericum elodes e Viola palustris con esfagnos, comunidades de Molinia caerulea e Narthecium ossifragum, e promontorios con ericáceas sobre tapiz de esfagnos (Erico-Sphagnetum papillosi). Sería negativo para a presevación dos mellores valores do enclave

DIRECTRICES PARA A XESTIÓN E A CONSERVACIÓN

Para a conservación é necesario o seguinte:

• Realizar un control estrito da presión gandeira, como ata agora, mantendo o valado en bo estado.
• Protexer da hidroloxía: Impedir calquera alteración nas fontes do enclave situadas fóra do valado. Manter a situación e altura actual do dique, impedindo o seu recrecemento.

Para o afondamento do coñecemento sobre este enclave, deberase realizar o seguimento de evolución da zona. Este deberá ser periódico, trianual posto que a evolución nestes momentos non parece moi rápida, e deberá centrarse en particular nos seguintes aspectos:

• Cuantificación do desenvolvemento e expansión de Salix atrocinerea, para comprobar a tendencia sospeitada cara ao establecemento dun salgueiral.
• Seguimento do crecemento en profundidade e evolución da capa de esfagnos.
• Realización de estudios de ampliación, en particular faunísticos, posto que o dique tamén debe provocar un profundo impacto sobre os anfibios, pero tamén insectos, etc.

Para loitar contra a falta de valoración entre a poboación local e o descoñecemento científico, deberase

• Promover o coñecemento científico do enclave, tanto nos seus aspectos bióticos (diversidade non só vexetal senón tamén faunística sen esquecer pequenos seres moi importantes no peso da biodiversidade como os insectos e as arañas), como abióticos e de funcionamento dos sistemas de turbeira.
• Para a posta en valor do lugar, deberanse realizar actuacións de difusión e divulgación dos valores naturais da turbeira como: a edición de folletos ou trípticos divulgativos; a colocación de paneis informativos no lugar, xa que parece bastante transitado.

 

FOTOS