Toki hau urez bete daitekeen depresio oso suabea da, larre eta abeltzaintzarako erabilia, pagadiak inguruan dituela. Hiru ur azaleratze garrantzitsu ditu lautada eratzen duen metaketa alubionarretik.

Bi gune bereizten dira, bat luzeagoa, ondo garatutako goroldio tapizarekin, funtsean Calliergonella cuspidata, Campylium stellatum eta Palustriella falcata espezieek osatua. Beste gune bereizian bi iturburu eraldatu daude, bestean baino ur gehiagorekin eta landaretza komunitateen aniztasun handiagoarekin.

BALIORIK ESANGURATSUENAK

Berezitasuna
Jauregiaroztegi es el enclave más basófilo de todos los estudiados.

Balio biologiko eta ekologikoak
Flora baskularrari dagokionez, Menyanthes trifoliata, Triglochin palustris eta Sanguisorba officinalis espezieen presentzia nabarmendu behar da. Gainera, ihitza eta belardi higrofiloek okupatzen duten azalera garrantzitsua ere gailentzen da.

Balio historiko eta paleoekologikoak
Ez dago zohikatz metaketarik.

Batasunaren Intereseko Habitatak

Habitata	Izena
3260	Estaia muinotar eta menditarreko ibaiak, Ranunculion fluitantis eta Callitricho-Batrachioneko landaretzarekin
6410	Molinia caeruleadun larreak, substratu karetsu, zohikaztsu edo buztintsu-limotsuetan (Molinion caeruleae)
6430	Lautadako orletako eta pisu menditar eta alpetarretako megaforbio eutrofo hidrofiloak
6510	Altitude baxuetako segabelardi txiroak (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis)
7140	Trantsizio zohikaztegiak
91E0*	Alnus glutinosa eta Fraxinus excelsioren baso alubialak (Alno- Padion, Alnion incanae, Salicion albae)

 

Flora

Inguru paraturbosoetako urez betetako arloetako berezko espezieei dagokienez, Jauregiaroztegin Menyanthes trifoliata espeziearen presentzia nabarmendu behar da, tamaina handiko banakako askodun populazioa duena, eta Triglochin palustris espeziea, nahiko urriagoa dena.

Era berean, Jauregiaroztegin ihitza eta belardi higrofiloetako berezko espezie arraroak daude; Sanguisorba officinalis, adibidez, oso ugaria da eta Centaurea nigra, Angelica major, Alopecurus geniculatus eta Bidens cernua espezieak urriagoak.

106 landare baskular eta 5 briofito soilik erregistratu dira. Horien artean esfagnorik ez dagoela azpimarratu behar da. Gainera, Philonotis calcarea espeziea (oso basofiloa dena) aurkitu den toki bakarra dela esan beharra dago.

Fauna
Toki hau paregabea da intsektuak ugaritzeko, horien artean lepidopteroak eta odonatuak nabarmentzen direlarik, batez ere Coenagrion mercuriale, Habitaten Zuzentarauko II. eranskinean jasoa. Toki honetan, bere kokapenagatik (migrazio ibilbide atlantikoen eremuan aurkitzen da, Lindus – Ibañetako muinotik oso gertu) eta habitat aniztasunagatik, baldintza apartak dauzka hegazti migratzaileen atseden eta elikadurarako toki izateko, batez ere paseriformeena.

EGUNGO EGOERA

2008an, Nafarroako Gobernuko Biodibertsitatearen Kontserbazio Zerbitzuak hezegunearen kudeaketa hobetzeko lehenengo jarduerak gauzatu zituen, gunerik ahulenak mugatuz. Gainera, “Irati-Urrobi-Erro euri sistema” izeneko Batasunaren Garrantzizko Lekuaren (BGL) Kudeaketa Planaren Oinarri Teknikoen agiriak Jauregiaroztegiko hezegunea bere eremuan sartzea aurreikusten du. Ondorioz, BGLren azalera handitu egiten da Urrobi ibaiaren ezkerraldean (GAN 2011).

Geroago, toki honetan egindako partzela kontzentraziorako proiektuak hainbat neurri jaso zituen, bertan dauden balio ekologiko garrantzitsuen kontserbazio egoera ona bermatzeko.

2011n, la Caixa eta Nafarroako Gobernuaren arteko lankidetza hitzarmenean Jauregiaroztegiko Linga itxuraberritzeko eta baliozkotzeko proiektua sartu zen. Bertan, hezegunearen zuzenketa hidrologikorako jarduerak jaso ziren, besteak beste dike txikien instalazioa eta abeltzaintza kudeaketa egokirako azpiegituren eraikuntza (abeltzaintza itxierak). Hezegunea baliozkotzeko ekintzak ere proiektatu ziren. Esaterako, ibilbide bat seinaleztatzea eta inguruan interpretazio panelak jartzea, baita informazio puntu bat ere Auritz-Burgueteko zentroan, Nafarroako Natura Sareko multzoari eta hezeguneari buruzko informazioa emanez.

Inguru honetako mehatxuak abeltzaintzaren presioaren igoera eta haren ondorioak dira: bazkatzea, lurra mugitzea edo higatzea eta espezie batzuk iraungitzea (Triglochin palustris, esaterako). Larreen hobekuntza, ongarri eta drainatze saiakeren bidez, iturburuak eta ubideak sakonduz, arriskutsua da kokagunea ondo kontserbatuta egon ahal izateko.

KUDEAKETA ETA KONTSERBAZIORAKO ZUZENTARAUAK

Hasteko, toki hau Irati, Urrobi eta Erro Ibaien Sistema izeneko ES2200025 BGLn sartzea proposatu behar da. Jauregiaroztegin abeltzaintzaren kudeaketa arautzen jarraitu behar da, habitat hezeak kontserbatzeko lehentasunezko helburuarekin. Horretarako, era egokian mantendu beharko dira abeltzaintzaren kudeaketarako beharrezko itxierak eta ganaduaren presentziarako epe egokiak ezarri beharko dira. Tokia baliozkotzeko ekintzekin eta tokiaren bilakaeraren jarraipena egiteko lanekin jarraitzea ere beharrezkoa da.

FOTOS ARGAZKIAK