C.1. Restauración, prevención de impactos e creación de infraestruturas para unha correcta xestión no complexo de turbeiras e hábitats asociados da zona atlántica de Navarra

Realizaranse catro tipos de actuacións de restauración para mellorar o estado de conservación dos hábitats de interese comunitario 4020*, 6410, 7140 e 7150 localizados nestes enclaves.

Con estas actuacións tamén se favorecerá o hábitat 6420 e algunhas especies vexetais clave para manter a estrutura destes hábitats e que están ameazadas: Carex hostiana e Rhynchospora fusca (para 7150), Spiranthes aestivalis (Anexo IV).

1. Corrección hidrolóxica

Ten como obxectivo atrasar a saída de auga do sistema nos enclaves de Alkurruntz, Belate e Lixketa. Farase mediante o peche de drenaxes con diques e o esvaecido de gabias de drenaxe coa irregularización manual do terreo. A colocación de pequenos diques de madeira serve ademais para elevar a capa freática en determinadas zonas e crear áreas con diferentes graos de humidade (dende pequenas charcas permanentes, a zonas encharcadas temporalmente, pastos húmidos, etc.).

No caso de Belate xa levouse a cabo con éxito esta actuación (2008-2009) pero considérase conveniente instalar novos diques noutras zonas do humidal.

2. Prevención de ameazas e corrección de impactos polo uso de pistas

Nos enclaves de Lixketa, Maulitx e Belate identificáronse ameazas e impactos ocasionados por vehículos todoterreo ao acceder aos pasteiros e matogueiras de montaña.

En Lixketa, ademais das alteracións por drenaxe, existe unha pista que bordea o enclave polo seu extremo occidental nun tramo duns 100 m. Neste caso, o proxecto debe garantir o funcionamento hidrolóxico do enclave de xeito compatible co uso da pista.

En Maulitx, a problemática é similar a ala de Lixketa, pero ademais algunhas das poboacións das especies máis relevantes do enclave (Lycopodiella inundata) atópanse moi próximas ao trazado da pista e polo tanto a súa adecuación é aínda máis delicada.

En Belate, a pista perimetral á zona de turbeira cercada que é obxecto de restauración dende 2008, atravesa unha pequena zona tendente ao encharcamento e tamén un pequeno rego, o que provoca a alteración progresiva da vexetación nestes tramos.

3. Instalación de infraestruturas para a xestión gandeira

A experiencia adquirida na turbeira de Belate confirma a necesidade de instalar peches gandeiros para garantir un manexo compatible coa conservación dos valores naturais presentes. Pero en ocasións, a instalación dos peches limita o acceso ás fontes que son bebedoiros e que cumpren a función de relaxar a presión do gando sobre os enclaves húmidos sobre todo nos veráns máis secos. É necesario polo tanto, acondicionar novos bebedoiros que serven tamén como medida compensatoria para os gandeiros que teñen o seu rabaño na zona e que ven dalgún xeito limitada a súa actividade na zona (restricións de acceso ás zonas cercadas principalmente).

TREMEDAL prevé realizar cercados gandeiros en Alkurruntz, Arxuri, Mendaur, Okolin e Xuriain, e acondicionar novos bebedoiros en Alkurruntz, Lixketa, Maulitx, Okolin, e Xuriain.

4. Recuperación da vexetación natural

Aínda que se coñecen e se documentaron experiencias doutras rexións do Norte de Europa, non se desenvolveu ningunha actuación deste tipo na zona de traballo.

Esta acción piloto que se vai desenvolver en parcelas de pequena superficie (2 m2) nunha área total de 500-2100 m2, en Belate e Xuriain, vai permitir comparar dúas técnicas de restauración vexetal:

• a traslocación de tapices de esfagnos e de propágulos vexetativos de especies características doutras zonas e
• a produción de tapices de esfagnos e de propágaos vexetativos en condicións controladas de invernadoiro para o seu posterior traslocación.

Prevese traballar de modo practicamente artesanal e con especies comúns dos diferentes enclaves, aínda que tanto a listaxe de especies como os condicionantes se concretarán na propia redacción do proxecto.

• Ensaiarase a traslocación de Menyanthes trifoliata, unha planta a presenza da cal se coñecía en Belate pero que desapareceu do enclave.
• Tamén a propagación e o reforzo poboacional de Carex hostiana (en Belate e Arxuri) e de Rhynchospora fusca e Spiranthes aestivalis (en Arxuri).